Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục ĐH và sư phạm thời kì 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quyết định 452), cả nước định hướng có 172-176 cơ sở giáo dục ĐH công lập và 68-72 cơ sở giáo dục ĐH tư thục tại 5 vùng. Tổng số cơ sở giáo dục ĐH của cả nước dự kiến trong khoảng 240-248 đơn vị. So với hiện tại, số lượng trường ĐH thời gian tới gần như không tăng.
 |
Sinh viên ĐH trong lễ tốt nghiệp. Ảnh: NGHIÊM HUÊ |
Hướng phát triển các cơ sở giáo dục ĐH là sắp xếp, thu gọn số đầu mối cơ sở giáo dục ĐH công lập. Đối với cơ sở giáo dục ĐH, phân hiệu của cơ sở giáo dục ĐH không đạt chuẩn hoặc không hoàn thành xác lập vị trí pháp lí theo quy định của pháp luật bị chấm dứt hoạt động trước năm 2028 và giải thể trước năm 2030. Chỉ xem xét thành lập phân hiệu của cơ sở giáo dục ĐH công lập trong các trường hợp: tổ chức lại cơ sở đào tạo hoặc chuyển giao phân hiệu từ một cơ sở giáo dục ĐH khác đang được phép hoạt động, sáp nhập trường ĐH hoặc trường ĐH có trụ sở tại địa phương khác...
Một số trường ĐH sẽ phát triển mạnh hơn thành ĐH quốc gia, ĐH vùng, trường ĐH trọng điểm khu vực và khối ngành. Ngoài 2 ĐH quốc gia hiện có (ĐH Quốc gia TPHCM và ĐH Quốc gia Hà Nội), sẽ thêm 2 ĐH quốc gia được phát triển từ ĐH Huế và ĐH Đà Nẵng (hiện nay, đây là 2 ĐH vùng). Ngoài ĐH Thái Nguyên, phát triển thêm các ĐH vùng từ các trường ĐH hiện có, gồm các Trường ĐH Vinh, ĐH Nha Trang, ĐH Tây Nguyên, ĐH Cần Thơ và một số trường ĐH khác tại mỗi vùng.
Các cơ sở giáo dục ĐH trực thuộc bộ, ngành, cơ quan trung ương (trừ Bộ GD&ĐT) được sắp xếp, phát triển theo hướng tập trung vào ngành, lĩnh vực cốt lõi của cơ quan quản lí trực tiếp; sắp xếp, phát triển các cơ sở giáo dục ĐH trực thuộc UBND cấp tỉnh theo hướng tập trung vào các ngành, lĩnh vực trọng điểm của địa phương và của vùng, trong đó có các ngành đào tạo giáo viên.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết, quy hoạch mạng lưới giáo dục ĐH lần này không phải để giải thể, trừng phạt hay làm tổn thương các trường. Mục đích quan trọng nhất của lần quy hoạch này là để các trường được đầu tư, được củng cố và hiện đại hóa, mở rộng không gian phát triển. Những trường không được đầu tư trọng điểm không phải không còn cơ hội, mà còn nhiều chương trình khác được đầu tư phát triển. Những trường ĐH đã được đầu tư trong quy hoạch lần này nếu không đạt được yêu cầu thể hiện năng lực hoạt động kém hiệu quả thì phải sắp xếp, sáp nhập hoặc giải thể.
TS. Lê Đông Phương, nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu giáo dục ĐH, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam (Bộ GD&ĐT) cho hay, Quyết định 452 đã hướng đến giải quyết một số vấn đề của giáo dục ĐH nhưng chưa theo kịp sự phát triển nhanh của kinh tế - xã hội Việt Nam. Ví dụ những lĩnh vực kinh tế trọng điểm mà Đảng, Nhà nước đang đặt ra là công nghiệp bán dẫn, đường sắt tốc độ cao, đường cao tốc, điện hạt nhân không được đề cập. Những trường trọng điểm đã được dự kiến trong quy hoạch thì những ngành này sẽ nằm ở đâu.
Thứ hai, quy hoạch dựa trên chuẩn cơ sở giáo dục ĐH, các địa phương cung cấp quỹ đất phù hợp với quy mô nhưng thiếu cơ chế cần thiết yêu cầu địa phương cung cấp đất cho các trường đúng chỗ, hợp lí, không phải như hiện nay là đẩy các trường ĐH ra xa thành phố lớn. Như vậy, có thể thấy quy hoạch này chưa theo kịp sự phát triển của xã hội trong những năm gần đây. Các chính sách quản lí nhà nước có sự thay đổi, trong đó có việc chuyển hai ĐH quốc gia về Bộ GD&ĐT. Tuy nhiên cách thể hiện câu chữ trong văn bản dễ gây hiểu lầm. Một điểm đáng chú ý nữa, đó là cơ chế giám sát việc thực hiện quy hoạch như thế nào chưa thấy đề cập.
